Gökyüzünde sıradan bir gün bilse olsa Amerika’nın, savunma yeteneğini sürdürmek adına “Kıyamet Uçağı” olarak bilinen bir hava aracı var. Boeing E-4B Gelişmiş Hava Komuta Merkezi; âdeta bir sığınak, felaketlerin ardından devlet yönetimini sürdürmenin de hayati bir anahtarı.
Bu sessiz bekçi, nükleer savaş gibi olası felaketlere karşı hazır bekleyen dev bir kartaldan daha fazlası. Amerika’nın Kıyamet Uçağı’nın neden bu kadar merak uyandırdığı ise özelliklerinden kaynaklı.
Stratejik savunmanın gökyüzündeki muhafızı olan Kıyamet Uçağı’nın her detayı düşünülerek tasarlanmış özelliklerine ve diğer hava araçlarından ayrılan detaylarına beraber bakalım.
Amerika neden böyle bir uçağa ihtiyaç duyuyor?
Nükleer savaş, felaket, askerî ve hükûmet altyapısını tehdit eden bir çatışma durumu için Kıyamet Uçağı tasarlanmış. Havadan komuta merkezi olan bu uçağı, Amerika dışında Rusya da üretiyor.
Uçağın ilk üretim amacı ise Soğuk Savaş döneminde askerî varlıkları yönlendirmekti. Uçak, bu yüzden de sadece ulusal liderlerin iletişim kurmasını sağlayacak cihazlarla donatıldı. Ancak daha sonra fark ettiler ki mobil bir askerî komuta merkezi oldukça faydalıydı.
Kıyamet Uçağı’nın diğer savaş uçaklarından farkı ne?
Stratejik komuta ve kontrol merkezi, askerî uçak Boeing E-4B, olası kötü senaryoda ABD Başkanı, ABD Savunma Bakanı ve diğer federal yetkililerin 3 gün boyunca havada kalarak savaşı yönetmesini sağlıyor. Hareket hâlinde olduğunda “Ulusal Havadan Operasyon Merkezi” olarak adlandırılan bu uçak, en son teknolojiye sahip.
Son teknoloji denilse de aslında uçakta nükleer patlamadan kaynaklanabilecek hasara daha az duyarlı olduğu için analog uçak aletleri kullanılıyor. Ayrıca patlama nedeniyle pilotların görüş alanının kapanmaması için kokpitte özel maskeler yer alıyor. Bazı pencereler ise patlamalara karşı koruma sunan ağ ile kaplı.
Gelişmiş bir uydu iletişim sistemi ise dünya çapında iletişime olanak veriyor. Uçaktan herhangi bir cep telefonu veya sabit hat numarasına da ulaşılabiliyor. Radyo-TV sinyalleri alabilen sistemler, kısa mesajlar okuyup video yayımlayabiliyor.
Akustik kontrol, teknik kontrol ve elektrikli bileşenlerin soğutulması için iklimlendirme sistemi de uçakta mevcut. Uçuş esnasında yakıt ikmali de yapabilen uçak; dört motor, eğimli kanat ve uzun menzilli yüksek irtifa uçağı.
Nükleer savaş gibi çeşitli felaketlere karşı dayanıklı bu uçak, ülke liderlerinin havadan emir vermesine de olanak tanıyor. Elektromanyetik darbelere karşı da dayanıklı olan Kıyamet Uçağı Boeing E-4B, pek çok savunma mekanizmasını da bünyesinde barındırıyor.
Boeing E-4B aynı zamanda 35,4 saat boyunca çalışır vaziyette havada durabiliyor. Yarısı havacı olan 90 askerlik bir muharebe personeli tarafından yönetilen uçakla, 244 operasyon ekibi ve 277 bakım görevlisi ilgileniyor.
Uçak, 112 kişilik yolcu kapasitesi ile birçok bölmeye sahip.
5 bin metrekarelik alanı ile ABD Hava Kuvvetleri’nin bugüne kadarki en büyük uçak mürettebatı Kıyamet Uçak; federal yetkililer, uçuş ve görevli personelleri ile toplamda 112 kişilik yolcu kapasitesine sahip. Tabii ki bu kadar kişi için farklı farklı bölümler var.
Güvertenin arka kısmı; uçak komutanı, yardımcı pilot, navigatör uzmanı ve uçuş mühendisinin olduğu uçuş ekininin dinlenmesi ve uyuyabilmesi için ayrılmış. Bunun yanı sıra arka kısımda yiyecek deposu ve dinî törenler için alan da eklenmiş.
Uçağın orta kısmında konferans salonu bulunuyor. Salonda 9 kişilik konferans masası ve projeksiyon cihazı da var. Konferans salonun arkasında ise 29 personelin sığabileceği operasyon alanı duruyor. Burada konsollar, otomatik santraller, doğrudan erişimli telefonlar ve radyo devreleri, santral hatlar için monitör paneli ve ses kaydedici mevcut.
Havada en az 3 gün kalacak bu kadar kişi için uçakta ayrı bir bölüm de ayrılmış. Ön girişte mutfak var ve mutfak içerisine buzdolabı, derin dondurucu, fırın ve mikrodalga gibi sıcak yemek yapmaya olanak sağlayan eşyalar yerleştirilmiş.
Ön girişin arkası da yönetici dairesine ait. Ulusal Komuta Otoritesi alanında ofis, salon, uyku bölümü ve giyinme odası var. Ayrıca dünya çapında güvenli ve net iletişim sağlayan telefon araçları da burada.
Felaket olmasa da önlem amaçlı uçağın kullanıldığı zamanlar da var.
Kıyamet Uçağı, farklı zamanlarda farklı amaçlar için de kullanılıyor. 1995’te yaşayan Opal Kasırgası bunlardan biri. FEDA (Federal Acil Durum Yönetim Kurumu), kasırga zamanında bir tane E-4B uçağı kullandı.
11 Eylül 2001 Pentagon saldırısının ardından da E-4B’ye benzeyen bir uçak, Washington’da görüldü. Hava trafik kontrol ve kayıtlarına göre de uçak Beyaz Saray’ın etrafında daire çizdi ve Washington’da bir bekleme alanına girdi. İlk uçağın Dünya Ticaret Merkezi’ne çarpması ile de beklemeye giren uçak için ise daha sonrasında belirtilmemiş bir nükleer silah sahasına yönelik inceleme turuna çıkıldığı açıklaması yapıldı.
Başkanların Amerika dışındaki seyahatlerine de kimi zaman diğer yedek uçaklar eşlik ediyor. Acil bir durumda kullanılmak üzere yedek uçak, başkanın varış noktasına yakın ikinci bir havalimanında bekliyor.
Barack Obama’nın Hawaii ziyaretinde bir E-4B, 200 mil uzaklıktaki Hilo Uluslararası Havaalanı’nda bekledi.
Bu uçağın masrafı ne kadardır dersiniz?
1973’te yapılan Boeing E-4 için o dönemin parası ile 548 milyon dolar harcandı. Bu rakam, 2022’de 3,61 milyar dolara eş değer olarak tahmin ediliyor. 2005 yılında ise 2 milyar dolar (2022’de 3 milyar dolar) tutarında beş yıllık bir yükseltme sözleşmesi yapıldı. Ayıca E-4’ü işleten hava kuvvetleri, saat başına yaklaşık 160 bin dolar (2022’de 195.097 dolar) harcamış oluyor.
