NASA’nın Psyche sondasındaki Derin Uzay Optik İletişim aracı, daha önce görülmemiş bir mesafeden Dünya’ya başarılı bir veri aktarımı gerçekleştirdi.
Asteroit sondası Psyche’ye bağlanan altın başlıklı lazer alıcı-vericinin ilk ışığı Salı günü görüldü ve ilk kez çok uzak bir konumdan lazer ışınları yoluyla veri gönderip aldı.
NASA’nın yaptığı duyuruya göre, Derin Uzay Optik İletişimi (DSOC) deneyinde, yaklaşık 16 milyon kilometre uzaklıkta derin uzayda yakın kızılötesi lazerle kodlanmış veriler Caltech’in San Diego County, California’daki Palomar Gözlemevi’ndeki Hale Teleskobu’na ışınlandı.
Optik iletişim, daha önceleri Dünya yörüngesinden ve Ay’dan veri iletmek için kullanılmıştı, ancak NASA, derin uzaya yapılacak yaklaşan görevler öncesinde iletişim becerilerini geliştirmeye çalışırken, bu son test, lazer ışınlarının kat ettiği en uzak mesafe olarak karşımıza çıkıyor.
NASA’nın Jet Propulsion Laboratuvarı’nda (JPL) DSOC proje teknoloji uzmanı Abi Biswas, yaptığı açıklamada “İlk ışığa ulaşmak muazzam bir başarı” dedi ve devam etti: “Yer sistemleri, DSOC’nin Psyche gemisindeki uçuş alıcı-vericisinden gelen derin uzay lazer fotonlarını başarılı bir şekilde tespit etti ve biz de bazı veriler gönderebildik, bu da derin uzaydan ‘ışık parçacıkları’ alışverişi yapabildiğimiz anlamına geliyor.”
DSOC alıcı-vericisi, Mars gibi uzak bölgelerden lazer veya optik iletişimin ilk gösterimi olarak 13 Ekim’de Psyche uzay aracında fırlatıldı. Psyche uzay aracının temel amacı, benzersiz bir metalik asteroit olan Psyche’yi keşfetmek ve incelemek, gezegen oluşumunun tarihi ve çekirdek dinamikleri hakkında bilgi sağlamaktı. Lazer iletişim sistemleri, verileri lazerlerdeki ışık dalgalarının salınımlarına paketler ve bir mesajı, insan gözünün göremediği kızılötesi ışınlar aracılığıyla alıcıya taşınan optik bir sinyale kodluyor.
NASA, Ay’dan uzaklardaki görevleriyle iletişim kurmak için radyo dalgalarını kullanıyor ancak yakın kızılötesi ışık, verileri önemli ölçüde daha sıkı dalgalar halinde paketliyor, bu da daha fazla verinin gönderilip alınmasına imkan tanıyor. NASA’nın belirttiğine göre DSOC deneyi, bugün uzay aracı tarafından kullanılan mevcut radyo frekans sistemlerinden 10 ila 100 kat daha yüksek veri iletim hızlarının mümkün olduğunu göstermeyi amaçlıyor.
Ancak optik iletişim, lazer ışınını yönlendirmek için aşırı hassasiyet gerektirdiğinden dolayı aradaki mesafe uzadıkça başarması çok daha zorlu hale geliyor. Psyche asteroit hedefine doğru ne kadar uzağa giderse, lazer foton sinyali de o kadar sönükleşecektir. Ayrıca, fotonların hedeflerine ulaşması daha uzun sürecek ve bu da 20 dakikadan fazla bir gecikme yaratacak. Veriler Dünya’ya ulaştığında da, kontrol merkezinin uzay aracının yeni konumuna göre ayarlanması gerekecek.
JPL’de DSOC operasyon lideri Meera Srinivasan yaptığı açıklamada, “yapılan test, yer sistemlerini ve uçuş alıcı-vericisini tamamen birleştiren ilk testti ve DSOC ve Psyche operasyon ekiplerinin birlikte çalışmasını gerektiriyordu” dedi ve ekledi: “Bu zorlu bir çalışmaydı ve yapacak daha çok işimiz var, ancak kısa bir süre için bazı verileri iletmeyi, almayı ve kodunu çözmeyi başardık.”
