Her birimiz hayatımızda bir kez de olsa tuvaletteki dışkımızı inceleyip sifonu öyle çektik. Dışkıların rengi ve şekli her ne kadar önemli olsa da aslında suyun içinde batmış veya yüzer bir hâlde olması da oldukça önemli. Peki bazı dışkılar suya gömülürken bazılarının neden yüzdüğünü hiç merak ettiniz mi?
Yiyecek artıkları, sindirilemeyen yağlar, bakteriler ve büyük oranda suyun oluşturduğu dışkıların yoğunluğu ve bu doğrultuda tuvalette nasıl bir hâle büründükleri, sağlığımız noktasında oldukça önemli.
Eğer burnunuzu tıkadıysanız, bu değişimin sebeplerini anlatmaya başlayalım.
Dışkıyı, bağırsak hareketlerinin bir sonucu olarak vücuttan atılan her türlü madde olarak tanımlayabiliriz.
Vücuttan dışkı olarak atılan maddeleri öncelikle sindirilmemiş gıdalar oluşturur. Bu sindirilmemiş gıdalar da genellikle yüksek lifli besinlerdir. Aslında her birimizin dışkısı, benzersizdir. Bunun sebebi ise gün içinde birbirinden farklı gıdalar tüketmemizle ilişkilidir.
Özellikle yağ ve lif açısından zengin gıdalar tüketildiğinde dışkılar, batmak yerine suyun üzerinde yüzme eğilimi gösterir. Çünkü yağlı ve lifli gıdalar, büyük oranda şişkinlik hissiyatı yaratır.
Özellikle IBS (İrritabl (huzursuz) bağırsak sendromu), reflü ve laktoz intoleransı olanlarda bu şişkinlik ve gaz çok daha fazla hissedilebilir. Yani sindirim bozuklukları ve buna benzer rahatsızlıklara sahip kişilerde sağlıklı bir insana kıyasla, yüzen dışkılar çok daha yaygın görülür.
Örneğin laktoz intoleransına sahip bir kişi, süt ürünlerinden oluşan bir besin tükettiğinde karın ağrısı eşliğinde kendini tuvalette bulabilir.
Bunun sebebi süt ve süt ürünlerinin yüksek miktarlarda yağ ve laktoz içermesidir. Böyle bir intoleransa sahip olup bu tarz besinler tüketildiğinde, kişinin huzursuz bağırsak sendromu tetiklenir.
Aslında dışkının bazı zamanlar batma yerine yüzme eğilimi göstermesi normaldir fakat yüzen bir dışkı, bazen de altta yatan sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Dışkı daima suyun üzerinde yüzer bir vaziyetteyse bu durum; gastrointestinal (mide-bağırsak) bir enfeksiyonun, emilim bozukluğunun veya pankreastaki enzimlerin zarar gördüğü anlamına gelebilir.
Dışkının anormal bir biçimde sürekli olarak suyun üzerinde yüzme hareketi, en çok mide-bağırsak enfeksiyonlarından kaynaklanır.
Gastrointestinal (mide-bağırsak) enfeksiyonu veya bir diğer ismiyle GI enfeksiyonu, vücudun bahsi geçen bölümlerinde gelişen rahatsızlıkları ifade eder. GI yolu ise bir yiyeceğin, ağızdan başlayıp anüse kadar uzanan yolculuğu olarak tanımlanabilir.
GI yolunun zarı; mukoza, alt mukoza, kaslardan oluşan muscularis propriae ve serosa olmak üzere 4 katmandan oluşur. Mukoza en dıştaki katmandır ve GI kanalından geçen her bir gıdayla etkileşime girer. Mikroplar ise etkileşime girilen hücreleri enfekte ettiğinde, GI enfeksiyonu ortaya çıkar.
Bu noktada enfeksiyonu getiren mikroplar da gaz oluşumuna neden olur. Bu gaz, GI kanalının etrafında gezer ve nihayetinde sindirilmek üzere biriken gıdalar, dışkıda hapsolur. Bu gaz da dışkının yoğunluğunu azaltarak su üzerinde yüzmesine sebep olur.
Yine mide-bağırsak enfeksiyonlarının yanı sıra emilim bozukluğu da dışkıyı yağlı bir hâle getirir.
Yağ oranı yüksek dışkılar, genellikle gri renktedir ve suyun üzerinde yüzme eğilimi gösterir. Ayrıca emilim bozukluğu, pankreasın çalışma işlevinin bozulmasından da kaynaklanabilir. Pankreas, insan vücudu için oldukça önemli bir sindirim organıdır.
Karbonhidrat, protein ve lipidlerin sindirimden sorumludur ve kan şekeri seviyesinin dengelenmesinde de önemli bir role sahiptir. Eğer pankreas, dış salgı bezlerini başarılı bir şekilde üretmeye devam edemez ve böylece emilim yeterli bir biçimde gerçekleştirilemezse sindirim sekteye uğrar.
Elbette bu sistemin verimli olarak faaliyet gösterememesi de emilim bozukluğuna sebep olur ve dışkı yine batmak yerine suda yüzer bir hâl alır.
Özetle yüzen bir dışkı ara ara görüldüğünde bir problem teşkil etmese de sürekli olarak karşılaşıldığında bazı sağlık problemlerinin habercisi olabilir. Protein, karbonhidrat ve lipidler açısından zengin ve dengeli bir beslenme düzeni oluşturmak, dışkının sağlıklı bir şekilde dışarı atılmasına büyük oranda yardımcı olur.
Ayrıca arkanıza dönüp dışkınıza bir kez olsun bakarak sifonu çekmek de utanılacak bir durum değildir. Bu noktada bilinçli olmak ve dışkınızı gözlemlemek, çeşitli rahatsızlıkların önlenmesinde ve daha sağlıklı bir yaşam sürmenizde oldukça önemlidir.
