Hükümetin gelire göre ceza sistemi üzerinde çalışmaya başladığı iddia edildi. Eğer bu iddia gerçek olursa, geliri yüksek olan vatandaşların ödeyecekleri tüm cezalar, geliri düşük olanlardan fazla olacak.
İngiltere, Finlandiya ve İsviçre gibi bazı ülkelerde, trafik cezaları için “gelire dayalı ceza” sistemi uygulanıyor. Bu sistem, en basit anlatımı ile kuralları çiğneyen bireylerin gelir durumuna göre trafik cezası yemesine neden oluyor. İşte bugün gündeme gelen iddiaya göre bu sistem, yakında Türkiye’ye de gelecek.
Uygun fiyatlı otomobillerle lüks otomobillere farklı cezalar kesilecek!
Meseleyi daha iyi anlatmak adına bir örnek üzerinden gidelim. Diyelim ki A isimli bir vatandaşın aylık geliri 20 bin TL ve uygun fiyatlı bir otomobil kullanıyor. B isimli başka bir vatandaş da aylık 100 bin TL kazanıyor ve çok daha lüks, pahalı bir otomobile biniyor. Eğer söz konusu iddia gerçekse A’nın yiyeceği trafik cezası ile B’nin yiyeceği trafik cezası farklı olacak. Mevcut düzenlemede her iki vatandaş da emniyet kemeri takmadığı takdirde 437 TL ceza yerken, yeni dönemde B’ye, A’ya kesilen cezanın muhtemelen 5 katı ceza kesilecek. Çünkü B’nin geliri, A’nın gelirinin 5 katı.
Konuyla ilgili bir diğer olasılık ise trafik cezalarının doğrudan araç değerine endekslenmesi. Eğer ceza sistemi gelire göre değil de aracın değerine göre endekslenirse, uygun fiyatlı ile lüks otomobile kesilen trafik cezası arasında yine fark oluşacak. Örneğin: Bugün en ucuz Mercedes-Benz C Serisi aracın değeri, en ucuz Fiat Egea’nın yaklaşık 4 katı. Böylesi bir durumda Mercedes-Benz C Serisi araca kesilen ceza, Fiat Egea’ya kesilen cezanın 4 katı olabilir.
Diğer ülkelerde ne tür ceza uygulamaları var?
Pek çok Avrupa ülkesi, gelire dayalı ceza sistemine kendi koşullarına göre çoktan uyarladı. Örneğin İngiltere. Bu ülkede hız sınırını aşarsanız, haftalık gelirinizin 1,5 katını ödemek zorunda kalıyorsunuz. Almanya, Finlandiya, Hırvatistan, İsviçre ve Danimarka gibi ülkelerde ise “Para-Gün Sistemi” olarak isimlendirilen bir yöntem uygulanıyor. Bu yöntemde ise günlük gelirin yüzde 50’si üzerinden hesap yapılıyor.
Finlandiya demişken, bununla ilgili yaşanmış bir olaydan bahsetmeden geçmeyelim. Belki hatırlayanlarınız vardır; bundan birkaç ay önce Finlandiya’da hız sınırının 50 km/s olduğu yerde 80 km/s hızla giden Anders Wiklöf isimli iş insanına 121 bin euro (bugünün kuruyla 3.5 milyon TL) ceza kesildiğinden bahsetmiştik. İşte böyle yüklü bir cezanın nedeni, gelire göre ceza sistemiydi. Ülkenin en zenginleri arasında yer alan Wiklöf, hız sınırını sadece 30 km/s aştığı için devasa bir para cezası ödemek zorunda kalmıştı. İddia edilen yasa Türkiye’ye gelirse, “zenginlerin” daha fazla ceza ödediklerini göreceğiz.
Sadece trafik cezaları için değil, diğer cezalar için de uygulanacağı konuşuluyor
Bu arada; söz konusu düzenlemenin trafik cezalarının ötesinde olacağı da konuşuluyor. Diyelim ki küçük bir firma, vergi usulsüzlüğü nedeniyle ceza yedi. Bu küçük firmaya uygulanacak ceza ile aynı nedenden ötürü ceza kesilen çok daha büyük bir firma, farklı tutarlarda ödeme yapacak. Şu an için kesinleşen bir şey olmasa da bu yöntemle caydırıcılığın artırılabileceğine inanılıyor. Hükümet cephesinden konuyla ilgili açıklama gelirse, sizleri bilgilendirmeye devam edeceğiz.
