Gerçek mi Efsane mi? Otomatik Vites Arabayla Işıkta Beklerken Vitesi D’de Tutmak Anlatıldığı Gibi Zararlı mı?
Sosyal medyada sıkça karşımıza çıkan “Kırmızı ışıkta otomatik vites arabayı boşa (N) alın” tavsiyesi gerçekten doğru mu yoksa bir şehir efsanesi mi? Üreticilerin kullanım kılavuzlarına ve teknik detaylara bakarak bu konuya son noktayı koyuyoruz.
Son dönemde Instagram Reels ve TikTok’ta karşınıza mutlaka çıkmıştır: Bir sanayi ustası elinde anahtarla kameraya bakıp, “Arabanızın ömrünü uzatmak istiyorsanız kırmızı ışıkta durur durmaz vitesi boşa (N) alın!” diye bağırır. Otomatik vites kullanan milyonlarca sürücünün kafasını karıştıran bu tavsiye, aslında göründüğü kadar masum olmayabilir. Peki bu iddia teknik olarak ne kadar doğru?
Otomobil dünyasında bazı alışkanlıklar babadan oğula geçerken, teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu bilgilerin çoğu “şehir efsanesine” dönüşmüş durumda. Biz de Webteknoadnanguney olarak Volkswagen Golf ve Toyota Corolla gibi dünyanın en çok satan modellerinin resmî kullanım kılavuzlarını inceledik, şanzıman teknolojisinin derinliklerine indik. Gelin ışıkta beklerken vitesi D’de tutmak mı yoksa N’ye almak mı daha mantıklı birlikte bakalım…
Üreticiler ve kullanım kılavuzları: “Vites koluyla oynamayın”
Arabanızı üreten mühendisler, o aracı tasarlarken binlerce saatlik testler yapıyorlar. Eğer kırmızı ışıkta beklerken vitesi N konumuna (Boşa) almak şanzıman ömrü için hayati bir önem taşıyor olsaydı, sizce bunu kullanım kılavuzlarına “DİKKAT!” uyarısıyla yazmazlar mıydı? İncelediğimiz Volkswagen Golf ve Toyota Corolla gibi popüler modellerin hiçbirinin kullanım kılavuzunda “Kısa süreli duraklamalarda vitesi boşa alın” ibaresi yer almıyor. Üstelik bu kılavuzlara ulaşmak çok kolay. Basit bir Google araştırması ile bu söylediklerimizin doğruluğunu kendi gözlerinizle de görebilirsiniz.
Aksine, modern araçların kullanım kılavuzlarında vitesin sürüş boyunca (park edene kadar) D (Drive) konumunda kalması gerektiği vurgulanır. Üreticiler, sürücünün sürekli vites koluyla oynamasını değil, yola odaklanmasını ister. Özellikle de Volkswagen Golf’ün kılavuzu, sürüş güvenliğine yönelik tonla tavsiye ile dolu. Yani “usta tavsiyesi” ile “mühendislik gerçeği” burada ciddi şekilde çatışıyor.
Yakıt tasarrufu masalı ve aşınan parçalar gerçeği!
Vitesi N’ye almayı savunanların en büyük argümanı şudur: “Araba D’de beklerken gitmeye çalışıyor, frene basarak onu tutuyorsun, bu da yakıt harcıyor.” Teorik olarak, evet, tork konvertörlü tam otomatik şanzımanlarda motora milimetrik bir yük biner. Ancak günümüzdeki modern ECU (Motor Kontrol Ünitesi) sistemleri o kadar gelişmiştir ki araç rölantide ve viteste beklerken yakıt enjeksiyonunu minimum seviyede tutar.
Elde edeceğiniz yakıt tasarrufu, “damlalıkla ölçülecek” kadar azdır. Buna karşılık, her kırmızı ışıkta vitesi D’den N’ye, yeşil yanınca tekrar N’den D’ye alarak şanzıman içerisindeki valfleri, selenoidleri ve dişlileri sürekli çalıştırırsınız. Yakıt tüketimini ihmal edilebilir düzeyde düşürmek uğruna, şanzımanınızın mekanik parçalarını gereksiz yere yorarak uzun vadede çok daha büyük masraflara kapı aralıyor olabilirsiniz.
DSG ve Multidrive S gibi modern sistemler zaten sizin yerinize “boşa” alıyor
Gelelim işin en teknik kısmına. Eski tip şanzımanların aksine, günümüzde yaygın olarak kullanılan çift kavramalı (DSG, EDC) veya CVT (Multidrive S) şanzımanlar çok akıllı sistemlere sahiptir. Siz frene tam basıp aracı durdurduğunuzda, şanzıman beyni kavramayı otomatik olarak ayırır.
Yani vites kolu D’de dursa bile sistem içeride balatayı veya kavramayı boşa çıkarır. Motor ile tekerlekler arasındaki bağ, siz frene bastığınız an teknik olarak kesilir. Bu da demek oluyor ki; ışıkta beklerken şanzımana yük bindiği iddiası, modern otomobiller için geçerli değildir. Aracınız zaten sizin yerinize bu yükü alıyor, sizin ekstra bir efor sarf edip vites kolunu çekiştirmenize gerek yok.
Sonuç olarak; ışıkta beklerken vitesi D’de tutmak arabanıza zarar vermez, aksine sürekli N’ye çekip durmak şanzıman ömründen çalabilir. Buraya kadar anlattıklarımız sizi tatmin etmediyse sahip olduğunuz otomobilin kullanım kılavuzunu inceleyin. Aynı sonuca ulaşacağınıza eminiz.
Peki, siz araba kullanırken bu “şehir efsanesine” inanıp vitesi boşa alıyor muydunuz? Yoksa “sürekli oynayacaksam niye otomatik aldım” diyenlerden misiniz? Konuyla ilgili yorumlarınızı bekliyoruz…