Google, Woolaroo isimli servisine sürpriz bir şekilde Lazca dil desteğini eklediğini duyurdu. İşte konuyla ilgili tüm detaylar.
Google’ın 2021 yılında kullanıma sunduğu ve tehlike altındaki dilleri yaşatmayı hedefleyen Woolaroo platformu, sessiz sedasız bir güncellemeyle kelime hazinesine Lazca’yı da ekledi. Şirketin en gelişmiş yapay zeka modeli Gemini ile güçlendirilen bu sistem, artık sadece bir çeviri aracı olmanın ötesinde, kültürel bir canlandırma projesinin dijital elçisi haline geliyor. Kullanıcılar, günlük hayatta karşılaştıkları bir nesnenin, örneğin bir “çay bardağının” veya yöresel bir mimari unsur olan “serenderin” fotoğrafını çekerek, saniyeler içinde Lazca karşılığını sesli telaffuzuyla birlikte öğrenebiliyor.
Neden Lazca?
Google’ın bu hamlesi, sıradan bir dil desteği eklemesinden çok daha derin anlamlar taşıyor. Şirketin projeyi duyurduğu “Kadim Bir Medeniyetin Kalp Atışı: Lazcayı Korumak” başlıklı metin, bu tercihin arkasındaki felsefeyi gözler önüne seriyor. Güney Kafkas dil ailesinin bir parçası olan ve Antik Kolhis ile Lazika krallıklarına dayanan bir tarihi mirası taşıyan Lazca, UNESCO tarafından “kesinlikle tehlike altında” olan diller arasında sınıflandırılıyor.
Küreselleşme, kentleşme ve asimilasyon politikalarının baskısıyla anadilini konuşanların sayısının giderek azaldığı bir dönemde, Lazca sadece bir iletişim aracı değil, aynı zamanda bölgenin eşsiz biyolojik çeşitliliğine dair kadim bilgileri de barındırıyor. Google’ın metninde de vurgulandığı gibi, “Batılı bilim insanlarının henüz keşfedemediği çeşitli bitkilerin isimleri” bu dilin kelime dağarcığında saklı. Bu nedenle Woolaroo, bir bardağın Lazcasını öğretirken aslında binlerce yıllık bir gözlemin, yaşanmışlığın ve bilgeliğin kapısını aralıyor.
Ancak bu hikayenin kahramanı yalnızca Google değil. Laz topluluğu, yıllardır dillerini yaşatmak için teknolojiyi proaktif bir şekilde kullanıyor. Laz Enstitüsü’nün öncülüğünde düzenlenen çevrimiçi kurslar, ortaokullarda seçmeli ders olarak okutulan Lazca, basılan ilk sözlükler ve kitaplar, geliştirilen klavye ve mobil uygulamalar, bu kültürel direnişin en önemli yapıtaşları.
Konu ile ilgili açıklama yapan ilgili birim “Google’ın bu adımı, bizim yıllardır verdiğimiz mücadelenin ne kadar haklı ve önemli olduğunu küresel ölçekte tescillemiştir. Woolaroo, özellikle genç nesillerin dile olan ilgisini artırmak için paha biçilmez, eğlenceli ve interaktif bir araç. Ancak bu teknoloji bir amaç değil, bir araçtır. Asıl olan, Laz halkının kendi diline sahip çıkma iradesidir. Bizim yaktığımız ateşe, Google’ın en modern körükle destek vermesi olarak görüyoruz ve bu iş birliğinden büyük heyecan duyuyoruz.” ifadelerini kullanıyor.
Projenin arkasındaki yapay zeka gücünün Google’ın en gelişmiş dil modeli Gemini olması, çevirilerin doğruluğunu ve sistemin öğrenme kapasitesini artırıyor. Bu, projenin sadece statik bir sözlük olmaktan çıkıp, zamanla daha fazla kelime ve lehçe varyasyonunu öğrenebilecek dinamik bir yapıya kavuşabileceği anlamına geliyor.
Google’ın bu adımı, aynı zamanda teknoloji devlerinin kültürel mirasın korunmasındaki rolünü ve sorumluluğunu da yeniden gündeme getiriyor. Woolaroo’nun Lazca’yı desteklemesi, Türkiye’de ve dünyada tehlike altında olan diğer diller için de bir umut ışığı ve emsal teşkil ediyor.
