Fransa’da yaşayan bir genç kız, hem geçmişi hem de geleceği olağanüstü ayrıntılarla zihninde canlandırabiliyor. Hipertimezi adı verilen bu nadir bilişsel özellik, kişisel geçmişe dair anıların canlı şekilde hatırlanmasının ötesinde, geleceğe dair zihinsel projeksiyonlara da olanak tanıyor.
Fransa’da yaşayan 17 yaşındaki bir genç kız, bilim dünyasını şaşkına çeviren sıra dışı bir zihinsel yeteneğe sahip. TL olarak anılan genç, insanlarda son derece nadir görülen bir hafıza biçimi olan hipertimezi sayesinde, geçmişindeki olayları olağanüstü bir netlikle hatırlayabiliyor ve gelecekte yaşanabilecek kişisel anları da zihninde canlı şekilde canlandırabiliyor.
Yakın zamanda yayımlanan bir vaka raporuna göre, TL’nin hafızası yalnızca güçlü değil; aynı zamanda son derece organize, detaylı ve yaşayan bir arşiv gibi çalışıyor. Günlük hayatındaki olayları, anılarını ve duygusal deneyimlerini zihinsel olarak “beyaz bir odada” düzenlediğini anlatan genç kız, bu odada anılarını kategorilere ayırarak sakladığını söylüyor. Tatiller, arkadaşlar, aile etkinlikleri gibi başlıklar altında sınıflandırılan anılar; etiketlenmiş bilgiler, görseller ve hatta belgelerle birlikte yer alıyor.
Anlattıklarına göre TL, bu anılara dilediği zaman geri dönebiliyor. Hatta yalnızca hatırlamakla kalmıyor; onları tüm duygularıyla yeniden yaşayabiliyor. “Bir olayı tekrar yaşamak için zihnimde geçmişe yolculuk yapmam yeterli” diyen TL, bu yeteneğini çocukluğundan beri taşıdığını ancak sekiz yaşındayken dile getirdiğinde yalan söylemekle suçlandığını da ekliyor. Bu tepki, uzun yıllar boyunca hafızasına dair yeteneğini gizli tutmasına neden olmuş.
Geleceği de “görebiliyor”
Araştırmacılar, TL’nin deneyimlerini bilimsel testlerle değerlendirdi. Testler, anıların gerçekliğini mutlak olarak ölçemese de, onun geçmişe dair anlattıklarının olağanüstü canlı ve ayrıntılı olduğunu ortaya koydu. Üstelik genç kız, yalnızca geçmişi değil; geleceği de benzer bir biçimde “görebiliyor.” Geleceğe dair kişisel olayları, zihninde önceden yaşıyormuş gibi detaylı şekilde kurgulayabilen TL’nin bu “gelecek imgeleri”, araştırmacılara göre yalnızca hayal ürünü gibi değil, sanki hatırlanmış izlenimi veriyor.
Uzmanlar, bu gözlemin hipertimezi konusunda yeni bir bakış açısı sunduğunu belirtiyor. TL’nin yalnızca geçmişi detaylı şekilde hatırlaması değil, aynı zamanda gelecekteki olası olayları da yüksek gerçekçilikle öngörebilmesi, bu nadir yeteneğin zaman algısı üzerindeki etkilerini sorgulatıyor. Çalışmayı yürüten araştırmacılar, bunun hipertimeziyle ilgili şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı bireysel değerlendirmelerden biri olduğunu vurguluyor.
Henüz bu özel hafıza biçiminin nasıl çalıştığı tam olarak bilinmiyor. Ancak TL’nin ailesinde de mutlak kulak ya da sinestezi gibi nadir bilişsel özelliklere sahip bireylerin bulunduğu belirtiliyor. Bu genetik özelliklerin, hipertimeziyle bir bağlantısı olup olmadığı ise araştırılmaya devam ediyor.
Söz konusu çalışma, nörolojik vakalara odaklanan Neurocase adlı bilimsel dergide yayımlandı.
