Çin’de yapılan yeni bir araştırma, depresyon tedavisinde köklü bir değişikliğin habercisi olabilir. Bilim insanları, kök hücrelerden elde ettikleri dopamin nöronlarını farelere naklederek depresyon benzeri semptomları ortadan kaldırdı. Bu gelişme gelecekte antidepresan ilaçların yerini alabilecek, sinir hücrelerini doğrudan onaran bir tedavi yönteminin mümkün olduğunu gösteriyor.
Antidepresanlar tarihe karışabilir
Çin Bilim Akademisi ve UniXell Biyoteknoloji’nin ortak yürüttüğü çalışmada, “A10” adı verilen ve dopamin üreten özel bir nöron tipi laboratuvar ortamında üretildi. Bu nöronlar, beynin ödül ve motivasyon merkezinde yer alıyor.
Depresyon, şizofreni ve bağımlılık gibi rahatsızlıklarda bu hücrelerin işlevleri bozuluyor. Araştırmacılar, pluripotent kök hücrelere uygulanan özel bir kimyasal karışımla, doğal A10 hücreleriyle aynı moleküler ve elektriksel özelliklere sahip nöronlar elde etmeyi başardı.
Üretilen nöronlar, sürekli strese maruz kaldığı için zevk alma yetilerini kaybeden ve depresyon semptomları gösteren farelere nakledildi. Nakil sonrasında, farelerin ruh hallerinde belirgin bir düzelme görüldü.
Yeni hücreler, farelerin beyin yapılarına sorunsuz bir şekilde entegre oldu ve bozulmuş dopamin devrelerini yeniden çalışır hale getirdi. Bu durum, hayvanlarda kaygı ve çaresizlik davranışlarını azaltıp, zevk ve motivasyon duygusunu geri getirdi.
Bu yöntem, doğrudan hasarlı sinir devrelerini hedef aldığı için geleneksel antidepresanların yol açtığı yan etkileri en aza indirme potansiyeli taşıyor. Klasik antidepresanlar beyindeki kimyasallarda genel bir değişim yaratırken, kök hücre nakli sadece bozulmuş dopamin devrelerini onarıyor.
Bu çalışmanın sonuçları, hücre temelli tedavilerin bir gün özellikle anhedoni (zevksizlik) gibi depresyonun en dirençli belirtilerine kalıcı çözümler sunabileceğine işaret ediyor.
Şimdilik sadece fareler üzerinde yapılan bu testlerin insanlar üzerinde aynı sonuçları verip vermeyeceği henüz bilinmiyor. Ancak bu araştırma, kök hücre tabanlı tedavilerin sadece fiziksel hastalıklar için değil, psikiyatrik rahatsızlıklar için de kullanılabileceğine dair güçlü bir kanıt sunuyor.
